Nguyên nhân hàng đầu gây ung thư gan cần biết

– Ngoài xơ gan, viêm gan B, viêm gan C, rượu bia cũng là một trong những nguyên nhân chính dẫn đến ung thư gan.

TS.BS Phạm Thế Anh, Trưởng Khoa Ngoại gan mật tụy, BV K cho biết, VN thuộc khu vực có tỉ lệ mắc và tử vong do ung thư gan cao nhất trên thế giới. Ở nước ta, ung thư gan đứng thứ 3 trong các loại ung thư phổ biến nhất ở nam giới, sau ung thư phổi, dạ dày và thứ 8 ở nữ giới.

Năm 2000, ung thư gan ở VN chỉ có 5.700 ca, tăng lên 9.400 ca năm 2010. Dự báo đến 2020 có thể tăng trên 11.000 ca.

Bệnh khó sàng lọc phát hiện sớm vì ở giai đoạn sớm biểu hiện của bệnh thường mơ hồ, người bệnh ít chú ý tới. Trong đó có 80% ung thư gan là dạng ung thư biểu mô tế bào gan nguyên phát (chiếm 80%).

TS Thế Anh cho biết, có 5 nguyên nhân chính gây ung thư gan:

Xơ gan

80% bệnh nhân mắc ung thư biểu mô tế bào gan (HCC) có biểu hiện của xơ gan, do đó các yếu tố nguy cơ của xơ gan cũng được xem là yếu tố nguy cơ của HCC.

Gan được ví như “nhà máy thải độc” lớn nhất của cơ thể, ngoài chức năng hoạt hóa vitamin, cân bằng hormon, gan còn có tác dụng xử lý hóa học đối với các chất như đường, mỡ và đạm, giúp cho các cơ quan trong cơ thể dễ dàng hấp thụ.

Bình thường, gan có màu nâu, mềm, nhẵn, khối lượng từ 1,2-1,5kg. Khi bị xơ, gan bị đổi sang màu vàng nhạt, khối lượng giảm xuống, các mô gan được thay thế bằng mô xơ, sẹo, gan cứng, bề mặt sần sùi do các cục u nổi lên.

Viêm gan do nhiễm virus viêm gan A, B, C, D, E, do rượu, do viêm tắc tĩnh mạch gan, rối loạn chuyển hoá…

Virus viêm gan B (HBV)

Nhiễm HBV làm tăng nguy cơ phát triển thành HCC 100 lần. Khoảng 80% các trường hợp mắc HCC trên thế giới và  70% ở VN là do HBV gây ra.

Mỗi năm có khoảng 0,5% những người nhiễm virus viêm gan B mạn tính sẽ phát triển thành HCC.

Tại VN, có khoảng 8 triệu người nhiễm viêm gan B mạn tính. Trong năm 2017, số người bị xơ gan là hơn 51.000 người, hơn 14.000 người ung thư tế bào gan và hơn 32.000 người tử vong.

Viêm gan B chưa có phương thức điều trị đặc hiệu nhưng đã có vắc xin chích ngừa.

Virus viêm gan C (HCV)

Virus này chiếm khoảng 30-50% các trường hợp mắc HCC ở Mỹ, và khoảng 7% các trường hợp mắc HCC ở Việt Nam.

VN có khoảng có 5 triệu người nhiễm HCV. Khoảng 30% người viêm gan C mãn tính có nguy cơ tiến triển thành xơ gan hoặc ung thư gan.

Rượu bia

Uống rượu bia thường xuyên là nguyên nhân quan trọng của xơ gan. Xơ gan do rượu chiếm khoảng 15% các trường hợp mắc HCC.

Tổ chức nghiên cứu ung thư quốc tế (IARC) xếp rượu bia là tác nhân gây ung thư mức độ 1. Đây là nguyên nhân trực tiếp gây ra 7 loại ung thư phổ biến gồm: Miệng, thực quản, thanh quản, vú, gan, đại trực tràng, dạ dày.

Khi uống vào cơ thể, rượu sẽ chuyển hoá thành acetaldehyde, làm tổn thương các ADN và ngăn không cho tế bào sửa chữa các ADN bị tổn thương, dẫn đến ung thư.

Tác hại dễ thấy nhất của rượu bia là làm tổn thương các tế bào gan, gây xơ gan, dẫn đến ung thư gan.

Một số bệnh khác

Bệnh thừa sắt (hemochromatosis), bệnh di truyền tyrosin huyết, và bệnh viêm gan mạn tự miễn thể hoạt động là nguyên nhân gây xơ gan và làm tăng đáng kể nguy cơ phát triển HCC.

Ngoài ra, các yếu tố khác ít có bằng chứng thuyết phục như nhiễm độc tố aflatoxin B1 (được tiết ra từ nấm Aspergillus), steroid androgenic, thorotrast (chất cản quang), thuốc uống tránh thai, và bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu.

T.Hạnh